niedziela, 3 kwietnia 2011

Liczba oktanowa i cetanowa

Temat dotyczy: tłokowych silników spalinowych.  
  
     Liczby te określają pewną właściwość paliwa. Jaką? Mówią o tym na ile paliwo podatne jest na samozapłon. Laik powiedziałby teraz(a co najmniej pomyślał) z ironią w głosie:
- dzięki stary teraz wszystko jest dla mnie jasne.

 Co to znaczy samozapłon?

     Praca silnika spalinowego(takiego, w jaki wyposażone są np. samochody czy statki) polega na sprężeniu powietrza i wtrysku paliwa. Do sprężenia dochodzi poprzez „zgniatanie” powietrza przez tłok w cylindrze. Tłok i cylinder są jak strzykawka bez otworu. Sprężanie powoduje zmniejszenie objętości jaką zajmuje powietrze. Cząsteczek powietrza jest jednak wciąż tyle samo a miejsca mają coraz mniej. Ta sytuacja sprawia, że rośnie temperatura i ciśnienie powietrza w cylindrze. Przechodząc do meritum sprawy, samozapłonem nazywamy sytuację, w której dochodzi w cylindrze do wybuchu jedynie pod wpływem zwiększenia temperatury i ciśnienia(nie potrzebna jest dodatkowo iskra). Właśnie ten wybuch jest istotą pracy silnika spalinowego i to on daje energię, którą później wykorzystujemy .
     W silnikach zaprojektowanych do pracy z olejem napędowym(np. silnikach samochodów które potocznie nazywamy Dieslem) dochodzi do samozapłonu. Silniki, których paliwem jest benzyna oprócz sprężania wymagają iskry.
     Na stacjach benzynowych spotykamy się z benzyną 95 czy 98 ale co to znaczy? Jest to liczba oktanowa. Liczba oktanowa określa odporność paliwa na samozapłon. 

Co to dla nas oznacza w praktyce?

     To znaczy tyle, że jeżeli nasz silnik jest przystosowany do pracy z benzyną o liczbie oktanowej 95, to nie ma sensu wlewać benzyny o liczbie oktanowej 98, która jest zresztą droższa. Dzięki takiej wiedzy nie zostaniesz brunetką która leje do baku droższą benzynę w przekonaniu, że jest ona lepsza. Bo powtarzam, 95 i 98 to tylko liczba oktanowa czyli odporność na samozapłon. Jeżeli twojemu silnikowi wystarczy 95(przy niej i tak do samozapłonu nie dojdzie) to po co lać mu 98? Natomiast jeżeli nasz silnik przystosowany jest do 98 nie powinniśmy wlewać mu 95 bo będzie dochodziło do samozapłonów(paliwo wybuchnie zanim pojawi się iskra). Wybuch będzie przedwczesny, a silniki tego nie lubią. Taka zagrywka może im zaszkodzić, a już na pewno zmniejszy wydajność naszej maszyny.   

A liczba cetanowa?

     Odwrotność liczby oktanowej. Liczba cetanowa określa zdolność paliwa do samozapłonu(im jest większa tym mniejszej temperatury i ciśnienia potrzeba aby doszło do samozapłonu). Liczba ta interesować powinna osoby zajmujące się maszynami pracującymi z olejem napędowym.